YUSUF AKÇURA VE TÜRK-TATAR HEYETİ (1914-1917)

İmparatorluklar çağını sona erdiren Birinci Dünya Harbi, milletlerin hürriyet umutlarını arttırmış, millî devletlerin kurulma sürecini hızlandırmıştı. Bu süreç elbette Türk dünyasına da sirayet etti ve Türkçülük ideolojisi ekseninde Osmanlı Türkleri, kurdukları İmparatorluğun çöküşünü engellemeye çabalarken, Rusya Türklerinin önderleri ise Rusya'nın dağılmasını ve istiklâle kavuşmayı umut ettiler. 1914 yılında, Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya ile müttefik olarak savaşa girmesinin hemen akabinde İstanbul ile bağlantısı olan Rusya Türkleri, varlıklarını ve topraklarını ilhak eden Rus Çarlığının istibdadına karşı kamuoyu yaratma faaliyetleri içerisine girdiler. Bu amaçla haklı davalarını Batı dünyasına duyurmak; kimliklerini, dinlerini ve kültürlerini anlatmak için bir dizi faaliyet yürüttüler. Bu minvalde; Kazanlı Yusuf Akçura başta olmak üzere, Azerbaycan Türk'ü Hüseyinzade Ali Bey gibi önemli Türkçüler, 1914 yılında Teşkilat-ı Mahsusa önderliğinde “Türk-Tatar Heyeti” adlı bir Komite kurdular. Heyet, Osmanlı Devleti ve Alman Hükümetinin resmî makamlarınca organize edilen, akademik ve diplomatik görüşmeleri gerçekleştirmek üzere, Avrupa'daki birçok şehri ziyaret ederek temaslarda bulundu. Bu kitap, bahsi geçen Heyeti ve faaliyetlerini konu almakta, Yusuf Akçura özelinde 1914-1917 yıllarına dair Rusya Türk'ü muhacirlerin bilinmeyen tarihine ışık tutmaya çalışmaktadır.